What is email spoofing and phishing?

ईमेल फिशिंग हा सायबर हल्ल्याचा एक प्रकार आहे जो अलिकडच्या वर्षांत मोठ्या प्रमाणात प्रचलित झाला आहे. यामध्ये पासवर्ड, क्रेडिट कार्ड क्रमांक किंवा इतर वैयक्तिक डेटा यासारखी संवेदनशील माहिती चोरण्याच्या उद्देशाने व्यक्ती किंवा संस्थांना फसवे ईमेल पाठवणे समाविष्ट आहे. फिशिंग हल्ले खूप खात्रीशीर असू शकतात आणि प्राप्तकर्त्याला(Recipient ) लिंकवर क्लिक करण्यासाठी, फाइल डाउनलोड करण्यासाठी किंवा वेबसाइटमध्ये त्यांची वैयक्तिक माहिती प्रविष्ट करण्यासाठी फसवण्यासाठी डिझाइन केलेले असतात.

फिशिंग ईमेलचे शरीरशास्त्र(The Anatomy of a Phishing Email)

फिशिंग ईमेल कायदेशीर दिसण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत आणि सहसा लोगो, ग्राफिक्स आणि इतर घटक समाविष्ट करतात ज्यामुळे ते प्रतिष्ठित कंपनी किंवा संस्थेचे असल्याचे दिसून येते. ईमेलमध्ये कॉल टू ऍक्शन असू शकते, जसे की प्राप्तकर्त्याला(Recipient) त्यांची खाते माहिती सत्यापित करण्यासाठी लिंकवर क्लिक करण्यास सांगणे, त्यांचा पासवर्ड रीसेट करणे किंवा फाइल डाउनलोड करणे. ईमेलमध्ये निकडीची(sense of urgency) भावना देखील समाविष्ट असू शकते, जसे की दावा करणे की प्राप्तकर्त्याचे खाते निलंबित होण्याचा धोका आहे किंवा समस्या टाळण्यासाठी त्यांना त्वरित कारवाई करणे आवश्यक आहे.

फिशिंग स्कॅम कसे ओळखावे आणि टाळावे

फिशिंग घोटाळे ओळखण्यासाठी आणि टाळण्यासाठी तुम्ही अनेक गोष्टी करू शकता:

• विसंगती शोधा: फिशिंग ईमेलमध्ये अनेकदा विसंगती असतात जसे की चुकीचे शब्दलेखन, चुकीचे व्याकरण किंवा कायदेशीर ईमेलमध्ये उपस्थित नसलेल्या इतर त्रुटी.
• प्रेषकाची पडताळणी करा(Verify the sender): प्रेषकाचा(sender) ईमेल पत्ता प्रेषकाच्या नावाशी आणि ते ज्या कंपनीचा किंवा संस्थेचा असल्याचा दावा करतात त्यांच्याशी जुळतो का ते तपासा. Gmail किंवा Yahoo सारख्या सामान्य ईमेल पत्त्यांवरून येणाऱ्या ईमेलपासून सावध रहा.
• लिंक्सवर फिरवा: ईमेलमधील कोणत्याही लिंकवर फिरवा आणि ते तुम्हाला निर्देशित करत असलेली URL पाहा. जर लिंक कायदेशीर कंपनीची असल्याचे दिसत असेल परंतु तुम्हाला वेगळ्या URL वर निर्देशित करत असेल, तर हा कदाचित फिशिंगचा प्रयत्न असेल.
• वैयक्तिक माहिती देऊ नका: ईमेलला प्रतिसाद म्हणून तुमची वैयक्तिक माहिती जसे की पासवर्ड, क्रेडिट कार्ड क्रमांक किंवा इतर संवेदनशील माहिती कधीही देऊ नका.
• स्पॅम फिल्टर वापरा: संशयास्पद ईमेल तुमच्या इनबॉक्समध्ये येण्यापासून ब्लॉक करण्यासाठी स्पॅम फिल्टर वापरा.
• मजबूत पासवर्ड वापरा: तुमच्या प्रत्येक खात्यासाठी अद्वितीय(unique), जटिल(complex) पासवर्ड वापरा आणि त्यांचा मागोवा ठेवण्यासाठी पासवर्ड व्यवस्थापक वापरण्याचा विचार करा.
• तुमचे सॉफ्टवेअर अद्ययावत ठेवा: तुम्ही तुमची ऑपरेटिंग सिस्टम, वेब ब्राउझर आणि अँटीव्हायरस सॉफ्टवेअर नवीनतम सुरक्षा पॅचसह अद्ययावत ठेवल्याची खात्री करा.
• स्वतःला शिक्षित करा: नवीनतम फिशिंग युक्त्यांबद्दल माहिती मिळवा आणि फिशिंग ईमेल कसा शोधायचा याबद्दल स्वतःला शिक्षित करा.

तुम्हाला फिशिंग ईमेल प्राप्त झाल्यास काय करावे.

तुम्हाला फिशिंग ईमेल मिळाल्यास, त्यास प्रतिसाद देऊ नका किंवा ईमेलमधील कोणत्याही लिंकवर क्लिक करू नका. त्याऐवजी, तुमच्या ईमेल प्रदात्याला ईमेलचा अहवाल द्या आणि तो तुमच्या इनबॉक्समधून हटवा. तुम्ही आधीच लिंकवर क्लिक केले असल्यास किंवा तुमची वैयक्तिक माहिती एंटर केली असल्यास, तुमचा पासवर्ड ताबडतोब बदला आणि कोणत्याही संशयास्पद ऍक्टिव्हिटी साठी  तुमच्या खात्यांचे निरीक्षण करा.

शेवटी, ईमेल फिशिंग हा एक गंभीर धोका आहे ज्यामुळे वैयक्तिक माहिती आणि आर्थिक नुकसान होऊ शकते. सतर्क राहून आणि स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी पावले उचलून, तुम्ही फिशिंग स्कॅमला बळी पडण्याचा धोका कमी करू शकता.

ईमेल फिशिंगची येथे काही सामान्य उदाहरणे आहेत:

• बनावट लॉगिन पेज: फिशिंग ईमेलमध्ये बनावट लॉगिन पेजची लिंक असू शकते जी कायदेशीर वेबसाइट सारखी दिसते. जेव्हा वापरकर्ता त्यांचे लॉगिन क्रेडेन्शियल्स प्रविष्ट करतो, तेव्हा माहिती आक्रमणकर्त्याला(Attacker) पाठविली जाते.
• तातडीचे संदेश: फिशिंग ईमेल प्राप्तकर्त्याच्या खात्याशी तडजोड केली गेली आहे किंवा समस्या टाळण्यासाठी त्यांना त्वरित कारवाई करण्याची आवश्यकता असल्याचा दावा करून निकडीची(urgency) भावना निर्माण करू शकतात.
• बनावट पावत्या: फिशिंग ईमेलमध्ये बनावट पावत्या असू शकतात जे कायदेशीर कंपनीचे असल्याचे दिसून येते. वापरकर्ता बिलं पाहण्यासाठी लिंकवर क्लिक करतो तेव्हा, मालवेअर त्यांच्या संगणकावर डाउनलोड केला जाऊ शकतो.
• धर्मादाय घोटाळे: फिशिंग ईमेल कायदेशीर धर्मादाय संस्थेकडून असल्याचा दावा करू शकतात आणि प्राप्तकर्त्याला देणगी देण्यास सांगू शकतात. ईमेलमध्ये दिलेली लिंक वापरकर्त्याला बनावट वेबसाइटवर निर्देशित करू शकते जिथे त्यांची वैयक्तिक आणि आर्थिक माहिती चोरली जाते.
• सामाजिक अभियांत्रिकी(Social engineering): फिशिंग ईमेल प्राप्तकर्त्याला त्यांची वैयक्तिक माहिती देण्यास फसवण्यासाठी सामाजिक अभियांत्रिकी युक्त्या वापरू शकतात. उदाहरणार्थ, ईमेल एखाद्या मित्राचा किंवा कुटुंबातील सदस्याचा असल्याचा दावा करू शकतो आणि त्यांना कठीण परिस्थितीतून मदत करण्यासाठी वैयक्तिक माहिती विचारू शकतो.

हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की फिशिंग ईमेल अनेक भिन्न रूपे घेऊ शकतात आणि हल्लेखोर संशयित वापरकर्त्यांना फसवण्यासाठी सतत नवीन युक्त्या घेऊन येत असतात. अपरिचित स्त्रोतांकडून ईमेल प्राप्त करताना नेहमी सावधगिरी बाळगा आणि कोणत्याही लिंकवर क्लिक करण्यापूर्वी किंवा वैयक्तिक माहिती प्रदान करण्यापूर्वी ईमेलची वैधता सत्यापित करण्यासाठी पावले उचला.

ईमेल फिशिंग जागरूकता अनेक कारणांसाठी महत्त्वाची आहे:

• वैयक्तिक माहितीचे संरक्षण: फिशिंग ईमेल हे लॉगिन क्रेडेन्शियल्स, क्रेडिट कार्ड नंबर आणि सामाजिक सुरक्षा क्रमांक यासारखी वैयक्तिक माहिती चोरण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. फिशिंग युक्त्यांबद्दल जागरूक राहून, व्यक्ती त्यांच्या वैयक्तिक माहितीचे अधिक चांगले संरक्षण करू शकतात.
• आर्थिक नुकसान टाळणे: हल्लेखोराने पीडिताच्या बँक खात्यात किंवा क्रेडिट कार्डच्या माहितीमध्ये प्रवेश मिळवल्यास फिशिंग हल्ल्यांमुळे आर्थिक नुकसान देखील होऊ शकते. फिशिंग युक्त्यांबद्दल जागरूक राहून, व्यक्ती घोटाळ्यांना बळी पडणे टाळू शकतात आणि आर्थिक नुकसान टाळू शकतात.
• व्यवसाय सुरक्षा राखणे: फिशिंग हल्ले व्यवसायांना देखील लक्ष्य करू शकतात आणि परिणामी संवेदनशील माहिती चोरीला जाऊ शकते किंवा सिस्टमशी तडजोड केली जाऊ शकते. कर्मचार्‍यांना ईमेल फिशिंग आणि संशयास्पद ईमेल कसे शोधायचे याबद्दल शिक्षित करून, व्यवसाय हल्ले रोखू शकतात आणि त्यांची सुरक्षा राखू शकतात.
• प्रतिष्ठेचे रक्षण करणे: फिशिंग हल्ल्यामुळे संवेदनशील माहिती चोरीला गेल्यास, ते कंपनीच्या प्रतिष्ठेला हानी पोहोचवू शकते आणि ग्राहकांचा विश्वास कमी करू शकते. ईमेल फिशिंग जागरूकतेबद्दल सक्रिय राहून आणि हल्ले रोखण्यासाठी पावले उचलून, कंपन्या त्यांच्या प्रतिष्ठेचे रक्षण करू शकतात आणि ग्राहकांचा विश्वास राखू शकतात.

एकंदरीत, ईमेल फिशिंग जागरूकता व्यक्ती आणि व्यवसाय दोघांसाठीही महत्त्वाची आहे. फिशिंग हल्ले कसे कार्य करतात हे समजून घेऊन आणि त्यांना रोखण्यासाठी पावले उचलून, व्यक्ती आणि व्यवसाय आर्थिक नुकसान, ओळख चोरी आणि प्रतिष्ठा खराब होण्यापासून स्वतःचे संरक्षण करू शकतात.